Hitler gibi bir diktatör nasıl bu kadar güçlendi? Etrafında hiç mi aklıselim sahibi insanlar yoktu? Onu durdurmayı geçtik, en azından uyaracak, yaptığı hatalara dikkat çekecek kimse yok muydu? Ya Alman halkı? Nasıl böyle bir gaddara yıldan yıla artan bir şekilde oy verebildiler? Yıllarca yan yana yaşadıkları Yahudilere günden güne artan şiddetlerle zulmedilirken hiç mi vicdanları sızlamadı? Ya gazeteciler, bilim ve iş insanları? Nasıl suspus kalabildiler, seslerini niye çıkarmadılar? Peki uluslararası camia? Gözlerine âdeta soka soka yükselen bu diktatörlüğe karşı yaptırım vs. uygulamak şöyle dursun, Polonya’ya girene kadar yaptıklarını neredeyse görmezden geldiler?
Paddy Ashdown, bu soruların çoğunluğuna cevap aramak üzere yola çıkmış. Dikkatini ise özellikle ordudaki Hitler karşıtı hareketlere yoğunlaştırmış. Ta 1935’lerden itibaren ordu içinde Hitler’i, önce “yatıştırıp” çılgınca şeyler yapmasının önüne geçmek, sonra, savaşla birlikte ya darbe ya da suikastla etkisiz hale getirmek üzere bir araya gelen “yüksek rütbeli” subayları tek tek araştırmış.
Ordu istihbaratı Abwehr’in başkanı, genelkurmay başkanı, Birinci Dünya Savaşı’nda kahramanlığıyla ismini duyurmuş, feldmareşal, general rütbelerindeki pek çok aklıselim sahibi subay, Hitler’in hem Almanya hem de dünya için oluşturduğu tehlikeyi bertaraf etmek niyetiyle pek çok suikast/darbe planı yapıp, hatta bazılarını uygulama şansı bulsa da “bazı sebepler” yüzünden başarısızlığa uğramış.
Nein: Hitler’in Muhalifleri, bütün bu planların arkasındaki insanların sonu trajediyle biten hikâyelerini sürükleyici bir dil ve geniş bir kaynakça ile ortaya sermeye çalışıyor; başarıyor da…
