Bu araştırma, vahdet-i vu¨cûd (taayyu¨n itibariyle varlığın birliği) öğretisinin ruhani eğitim, bilgi ve varlık anlayışının içeriğini tanıma kazanımını hedef almaktadır. Aynı zamanda tasavvufta Hint mistik du¨şu¨ncesinin etkisi iddiaları incelenmektir. İslam tasavvufunun Hint mistik du¨şu¨ncesinin tesiri altında kaldığı ile ilgili iddialar doğru mudur? İddiaların arka planında neler bulunmaktadır? Bu bağlamda bahsi geçen her iki konuya yönelik cevaplar, tarihi kaynak olarak Hindistan’da vahdet-i vu¨cûdu ilk yayan mutasavvıflardan ve Orta Çağ Hindistan’ında Arapça yazılan ilk tasavvufi tefsirin mu¨fessiri olan Ali b.Ahmed Mehâimî’nin (ö. 835/1432) eserleriyle ilişkilidir. Ali Mehâimî’nin, baba tarafından Arap kökenli Hindistanlı bir mutasavvıf olması nedeniyle İslam tasavvufuna Hint mistik du¨şu¨ncesinin etkisi olduğu iddialarının tarihçesi ve konunun değerlendirilmesi ele alınmaktadır. Vahdet-i vu¨cûd sisteminin ilk kurucuları İbnu¨’l-Arabi (ö. 638/1240) ve Sadreddîn-i Konevî’nin (ö. 673/1274) eserleri Ali Mehâimî ile karşılaştırılarak bahse konu öğretinin analiz ve sentezinden oluşan bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Ciltlerce eser taranarak hazırlanan bu araştırmada vahdet-i vu¨cûd öğretisine göre bir sufinin eğitimi, psikolojisi, epistemolojisi ve ontolojisi açısından öğreti tanıtılmaktadır. Araştırma Ali Mehâimî özeline odaklanmakla beraber vahdet-i vu¨cûd öğretisinin birincil genel kaynaklarına dayanmaktadır. İbnu¨'l-Arabi'yi savunmak için kendi anlayışına göre Mehâimî’nin geliştirdiği coğrafi özellikli yeni metot değerlendirilmektedir. Ali Mehâimî’nin çocukluğundan beri var olan Hızır (a.s.) bağı ve tasavvufta u¨veysîliğin kaynakları paylaşılmaktadır. İslam dini Hint alt kıtasına nasıl ulaşmıştır? Hindistan'a İslam tasavvufunun girdiği ilk dönemlerde hangi tarikatlar etkin ve yaygındı? Bu araştırmada Ali Mehâimî özelinde Orta Çağ’da Hindistan konusu da incelenmektedir. Hakk'ın tecellilerine ayna olma gibi manevi ayna çeşitleri, tecelli tu¨rleri tablo halinde gruplandırılarak verilmektedir. Eğitim esnasında sufi psikolojisinde yaşanan tasavvufi duygu yoğunluğu hiyerarşisi ve aşamalı vecd (manevi sarhoşluk) motivasyon mertebelerine açıklık getirilmektedir. Eski tasavvuf kaynaklarında yer alan ancak gu¨nu¨mu¨zde çoğu Mu¨slu¨manlarca farkındalığın oluşmadığı gözlemlenen Hakk'a kurbetin (manevi yakınlığın) ve duygusal yoğunluğun yaşandığı cem mertebeleri, varlıklarla ilişkili ilahi isimlerin evrende yayılışı vahdet-i vu¨cûd anlayışına göre ilk kez görsel tablo ve şekillerle kolay anlaşılır tarzda sunulmaktadır.
