Tefsîru’l-Kelbî ve Tefsîru İbn Abbâs (TİA) İlişkisi

Tefsîru İbn Abbâs (TİA) kime aittir? Senedinin dayandırıldığı İbn Abbâs'a mı, biyografi kaynaklarının işaret ettiği Kelbî'ye mi, aynı içeriği farklı bir başlıkla yayınlayan Dîneverî'ye mi yoksa onu Tenvîru'l-Mikbâs ismiyle İbn Abbâs'a isnat eden Fîrûzâbâdî'ye mi? Ya da onun gerçek ismi nedir? Fîrûzâbâdî'ye nispet edilen Tenvîru'l-Mikbâs min Tefsîri İbn Abbâs mı, Kelbî'ye nispet edilen Tefsîru'l-Kelbî mi yoksa Dîneverî'ye nispet edilen el-Vâdıh fî Tefsîri'l-Kur'ân mı? Bunlardan daha önemli diğer bir soru ise TİA'nın başta Tefsîru'l-Kelbî olmak üzere diğer tefsirlerle ilişkisi nedir ve neden onların ismiyle anılmaktadır? Şimdiye kadar bu soruları cevaplandırmaya yönelik yapılan girişimler maalesef bu çalışmanın sahibini tatmin etmemiştir. Çünkü onların bir kısmı ortadaki karışıklığı gideremediği gibi durumu daha da karmaşık hâle getirmiştir. Diğer bir ifadeyle arşivlerde yer alan nüshaların ve içerdikleri senetlerin sebep olduğu ihtilafın yanı sıra yapılan bazı çalışmalar bu ihtilafı daha da derinleştirmiştir. İşte bu çalışma, TİA ve Tefsîru'l-Kelbî ilişkisi üzerinden, söz konusu meselede oluşan karışıklığı gidermek ve bu soruların cevaplarını arayanlara yol göstermek amacıyla kaleme alınmıştır. Dolayısıyla umarız bu çalışma, bundan sonra aynı konuda araştırma yapacaklar için aydınlatıcı ve tatmin edici olur.