Sağlık Hizmetlerinde Özerklik

Tıp uygulamalarında özerkliğe saygı ilkesinin, geleneksel paternalist yaklaşımın yerine geçmesi tıp etiği çerçevesinde önemle üzerinde durulan bir konudur. Bu tez, hekimlerin, hemşirelerin, hastaların özerkliğe saygılı ve paternalist yaklaşımlara eğilimlerini belirlemek ve değerlendirmek amacıyla yapılan bir araştırmanın sonuçlarını içermektedir.

Yedi tanıtıcı soru ve özerklik ve paternalizm konusundaki yaklaşımları belirleyen 25 anket sorusu biçiminde hazırlanan bu çalışma, Adana’da bulunan üç eğitim hastanesinde görev yapan 242 hekim, 229 hemşire ve 280 hasta üzerinde uygulanmıştır. Elde edilen kimi çarpıcı sonuçlar şöyledir:

Tüm katılımcılar özerkliğe saygılı yaklaşımı paternalist yaklaşıma göre daha fazla benimsemektedir. Bununla birlikte, her üç grup da günlük yaşamlarında paternalizme, tıbbi ilişkide ise özerkliğe daha fazla eğilim göstermektedir. Genel olarak hastaların özerklik eğilimleri sağlık profesyonellerininkine göre daha kuvvetlidir. Kadın ve erkek sağlık profesyonelleri ve hastalar karşılaştırıldığında, genel ortalamada kadınların erkeklerden daha fazla özerklik yanlısı olduğu görülmektedir.