Matüridi’nin Mu‘tezile Eleştirisi

Mâveraünnehir bölgesinde genellikle Mâtürîdî itikadının hakim olduğu varsayılır. Halbuki Mâtürîdî döneminde ve sonrasında bölgede çeşitli Şii fırkalar, Hıristiyan misyonerler, Zerdüştiler ve Mecusiler aktif faaliyet içerisinde olmuşlardır.
Mâtürîdî’nin yaşadığı dönemde bölgede Mu‘tezile’nin de var olduğunu ve son derece aktif olduğunu yine Mâtürîdî’nin eserlerinden öğreniyoruz. Mâtürîdî, Mu‘tezile’nin bölgedeki önemli temsilcisi olan Kâ‘bî’yi ve onun mensubu olduğu Mu‘tezile mezhebini eserlerinde ön plana almasını, daha doğrusu bazı yerlerde ideolojik davranmasını ve bazı yerlerde de kavram kargaşalarına girişmesini göz önünde bulundurursak, o dönemde Mâveraünnehir bölgesinde Mu‘tezile mezhebinin etkili olduğu anlaşılmaktadır.
Biz de işbu eserimizde Mâtürîdîlik ve Mu‘tezile mezhebinin metot ve içerik yönünden benzeştiği ve ayrıştığı noktalara değinmekle birlikte, Mâtürîdî ve Kâ‘bî hakkındaki bilgileri, onların arasındaki bilimsel ve ideolojik ilişkileri, bu iki âlimin arasında tartışılan kelami konuları incelemeye çalıştık.