Edebiyatımızdaki bazı isimler şair, bazıları roman yazarı, kimileri ise hikâyeci kimliğiyle ön plana çıkmıştır. Fakat müstakil olarak vecize türünde eser veren pek azdır. Türk edebiyatında vecize denince akla gelen ilk isim, bu alanda haklı bir şöhrete sahip olan Cenap Şahabettin’dir.
Cenap ve vecize deyince ilk önce yazarın sağlığında yayımladığı Nesr-i Harp Nesr-i Sulh ve Tiryaki Sözleri adlı eseri hatırlanır. Onun bir diğer eseri ise Tiryaki Sözleri’dir.
Araştırmalarımız sonunda Cenap Şahabettin’in daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış, süreli yayınlarda saklı kalmış yüzlerce vecizesini tespit ettik. Bu çalışmada onun bütün vecizeleri noksanlıklar ve yanlışlıklar giderilerek, ilk kez toplu bir şekilde iki kapak arasında bir araya getirilmiştir. Bu vecizeler, “kâğıt medeniyeti”nden dijital dünyaya evrildiğimiz “haz ve hız çağı” denilen içinde bulunduğumuz bu asırda, okumak şöyle dursun, videoların dahi kısa süreli olanlarının daha çok izlendiği göz önüne alınırsa, kısa, etkili, ironik, hikemî oluşları yanında, biraz nesrimsi biraz şiirimsi edâları ile, 21. yüzyıl okurunu cezbedecektir. İşte onlardan birkaçı:
Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan yükseltir. En acı yaşlar gözümüzden akanlar değil, içimizde hapse mecbur olduklarımızdır. Rütbe ve nişan bazılarını yükseltir ve bazıları bilakis rütbe ve nişanı alçaltır! Cenab-ı Hakk’ın beşeriyete iki büyük sadaka-i merhameti: Ümit ve hülya..
Hasûdun (kıskancın) sükûtu meziyetinizi itiraftır.
En geveze kuş ümittir: Kalbimizde hiç susmaz.
İnsan ancak sermaye-i ilmi kadar hür olabilir.
Bizde post elden gider; post kavgası bitmez.
Kuvvetin başı kendi zaafını bilmektir.
Tövbe “günah sabunu”dur.
En müsmir (verimli) rahmet alın teridir.
Sel ile gelen hürriyet bir gün yel ile gider.
Hâtıralar kocayan dimağların koltuk değneğidir.
Öpmek istediğimiz elin tokadıdır ki en çok acıtır.
Suistimal kapısını aralık etmeye gelmez: Derhal ardına kadar açılır.
Hangi yaşta olursak olalım, kendi çevirdiğimiz çemberin arkası sıra koşan çocuklarız.
