Bizans’ın Öteki İmparatorluğu: Trabzon

Jakob Fallmerayer’in ifadesiyle “Komnenoslar’ın uzun zamandır hasreti çekilen, yumuşak ve melodik bir ada sahip şehri” Trebizond, Bizans’a aşinalığı ve Anadolu’ya yabancılığının eşsiz birlikteliğiyle bilim insanlarının eskiden beri ilgisini çekmiştir. Şehir, bir yandan 1204’ten 1461’e kadar gururla Bizans mirasını devralan bir imparatorluğun merkezindeyken, bir yandan da Türk ve Kafkas devletleriyle çevrili bir “Rum Emirliği” olarak dışındaydı.

Bizans’ın Öteki İmparatorluğu: Trabzon , sıra dışı mimarisi, eşsiz cephe kabartmaları ve olağanüstü duvar resimleriyle Trebizond Ayasofyası’na odaklanarak, şehrin tezatlarının kamusal alana hangi şekillerde yansıdığını imparatorluk anıtları üzerinden gözler önüne seriyor. 1959-1963 arasında David Talbot Rice tarafından yönetilen bir proje çerçevesinde kiliseyi restore eden David ve June Winfield’ın, Courtauld Sanat Enstitüsü Conway Kütüphanesi’nde bulunan fotoğraf ve çizim arşivine geniş yer veren kitap ayrıca, Talbot Rice’ın 1929, Gabriel Millet’nin 1893 ve Fyodor Uspenski’nin 1916-1917 tarihli fotoğraflarıyla şehri, saraylarını, kiliselerini ve tapınaklarını da kayda geçiriyor. Bu kayıtlar, kayıp bir imparatorluğa ve adı geçen bilim insanlarının son ziyaretlerinden sonraki yıllar içinde değişen Trabzon’a dair önemli ipuçları veriyor. Kitap, Mikhail Panaretos’un on dördüncü yüzyıla ait vakayinamesinin Türkiyede ilk tercümesini de içeriyor.