ULUSALÜSTÜ İNSAN HAKLARI USUL HUKUKU MEVZUATI 2. KİTAP - AVRUPA KONSEYİ BELGELERİ & AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KURALLARI ŞERHİ (AİHS, Protokol No.2, Protokol No.14, Mahkeme Kuralları, AK Bakanlar Komitesi ve Parlamenterler Meclisi Kararları) başlıklı bu çalışma, aynı dizinin 1. Kitabı olup Birleşmiş Milletler belgelerini ve özellikle de BM insan hakları Komitelerinin Usul Kurallarını içeren çalışmanın devamıdır.
Elinizdeki bu çalışmayla okura ulaştırılmak istenen temel belge, 2006 başı itibariyle güncelleştirilmiş şekliyle Mahkeme Kuralları, yani Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Usul Kuralları´dır. Salt metin olarak düşündüğümüzde bile, okur en son değişiklikleri de içeren Mart 2006 itibariyle yürürlükteki Mahkeme Kuralları başlıklı belgenin Türkçe çevirisine ulaşmış olmaktadır.
AİHM´nin 1960´ların başından 2006 yılına dek geçen 46 yıllık sürede ürettiği binlerce karar/hüküm bulunmaktadır. İşte bu çalışmada anılan bu dönem içinde usulle Mahkemenin çalışma usulleriyle ilgili olan yüzlerce vaka metne işlenmiştir. Bu Kitapta normlar ve içtihatlar bağlamında asıl olarak üzerinde durulan Mahkemeye ilişkin olanlardır.
Öte yandan, bir bakıma normların öyküsü/tarihi sayılabilecek olan değişiklikler, önceki metinlerine de yer verilerek gösterilmiştir. O normlarla bağlantısı ölçüsünde Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi ve Parlamenterler Meclisi tarafından Karar ve Tavsiye Kararı formunda üretilen standartlara da göndermeler yapılmıştır. Anılan Karar ve Tavsiye Kararlarının tam metin Türkçe çevirileri Yazar tarafından yapılarak ilk kez kitap içinde yayınlanmıştır.
Mahkeme Kurallarında ele alınan her Kural altındaki Açıklama bölümünde ayrıca çapraz göndermeler yapılmıştır. Bununla kast edilen, Mahkeme Kurallarındaki bir Kuralın bir ya da birden fazda başka Kuralla olan ilişkisidir. Kurallar metninde bazı hallerde açıkça bu şekilde göndermeler vardır; ama bir çok keresinde bu tür bağlantıların üstü örtülüdür, yani açıkça anılmaksızın ilişki söz konusudur.
Mahkeme Kuralları metnindeki normlar diğer taraftan da, hem bölgesel hem de uluslararası düzlemde yapılaştırılmış insan hakları sözleşmeleri organlarının ilgili mevzuatıyla karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Örneğin, Ame.İHS organları olan Ame.İHK ve Ame.İHM´nin Statüleri ve Usul Kuralları, Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı sistemi bağlamında Komisyonun mevzuatı ya da bu Şartın bir Protokolü ile kurulan Afrika Mahkemesine ilişkin mevzuat; BM düzleminde, MSHS organı İHK´nin, İKS organı İKK´nin, KKAOKS organı KKAOKK´nin Usul Kuralları gibi. Böylece okura karşılaştırmalı inceleme ve değerlendirme yapma imkanı verilmesi hedeflenmiştir. Bundan ötürü, BM insan hakları sözleşmeleri organları Usul Kurallarının Açıklamalı ve İçtihatlı olarak güncelleştirilmiş yürürlükteki metinlerini okura sunan bu dizinin birinci Kitabı ile bu çalışma birbirlerini tamamlamaktadır.
