Bu kitapta Türk kültür ve uygarlıklarını üreten eğitim olgusu, kişiler, olaylar ve söylemler boyutlarında ele alınmaktadır. Çalışma, yazarın eğitim tarihinin yöntem ve teknikleri doğrultusunda tarihsel ve sosyolojik deneyimlerini öne çıkarmaktadır. Buna göre Türk eğitimi İslâm öncesi dönem, İslâm etkisindeki dönem, Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemleri olmak üzere ana evrelerde tasarlanmıştır. Eğitimsel olaylar ve bu olaylar üzerinde kuramsal ve deneyimsel katkıları olan kişiler ve onların söylemleri ise bu kitabın en özgün yanını oluşturmaktadır. Türk Eğitim Tarihi lisans dersinin kur tanımı dikkate alınarak hazırlanan bu kitap, aynı zamanda eğitimin Türk kültüründeki serüvenini felsefi ve sosyolojik planda merak eden ortalama okurların ve aydınların da bu çerçevedeki entelektüel ilgilerine cevap verecek ayrıntılara sahiptir. İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM ESKİ TÜRKLERDE EĞİTİM Eski Türkler Eski Türk Kültürünün Kaynakları Eski Türk Kültürünün Tanıkları Olarak Sözlü Kaynaklar Destan Nedir? İlk Yazılı Kaynaklar Eski Türklerde (İslâm Öncesi Dönem) Eğitimin Genel Özellikleri 2. BÖLÜM EĞİTİMDE İSLÂMİYET’İN ETKİSİ İLK İSLÂMİ ETKİLER (İSLÂMLAŞMA) DÖNEMİNDE TÜRK TOPLULUKLARINDA EĞİTİM Hoca Ahmet Yesevî Ve Dîvân-I Hikmet Yusuf Has Hacip Ve Kutadgu Bilig Dede Korkut Hikâyeleri İbn-İ Fadlan Seyahatnamesi Kaşgarlı Mahmut Ve Dîvân-I Lügat’it-Türk 3. BÖLÜM İLK EĞİTİM KURUMLARI Sıbyan (Sübyan)/Mahalle Mektepleri Medreseler Medrese Hakkında Özgün Bir Değerlendirme: Medrese/The Madrasa Medresenin Resmen Kabulü Ve Kontrolü Devrin Ünlü Eğitimcileri Farabî (870-950) İbn-İ Sina (980-1037) Bîrûnî /El-Beyrûnî (973-1048) 4. BÖLÜM EĞİTİMDE SELÇUKLU GELENEĞİ Eğitim Ve Kültür (Genel) Dönemin Bir Eğitim Ve Kültür Tanığı Olarak İbn-İ Battuta Seyahatnamesi Selçuklularda Mesleki Ve Toplumsal Bir Örgüt Olarak Ahilik Anadolu’da Bir Kadın Örgütü: Bâcıyân-I Rum Selçuklularda Özel Bir Eğitim Kurumu: Gulamhâneler Selçuklularda Barış Ve Hoşgörü Kültürü Ve Eğitimi Hünkâr Hacı Bektaş Veli ( 1248-1337) Yunus Emre (1238?-1320) Mevlânâ Muhammed Celâleddin/Mevlânâ Celâleddin-İ Rûmî 5. BÖLÜM EĞİTİMDE OSMANLI GELENEĞİ: KURULUŞ, YÜKSELİŞ VE TANZİMAT DÖNEMLERİ A. OSMANLI KURULUŞ YILLARINDA EĞİTİM VE KÜLTÜR Kuruluş Dönemi Eğitimi İznik Ve İlk Osmanlı Medresesi Başkent Bursa Ve Medreseleri Devrin Bilge Kişileri Kuruluş Yıllarında Meslekî Eğitim Ve Ahilik B. YÜKSELİŞ DÖNEMİNDE (KLÂSİK DÖNEMDE) EĞİTİM Yükseliş Döneminin İki Ünlü Medresesi: Fatih Ve Süleymaniye Medreseleri Fatih Medreseleri Resmi Kaynaklar Tükürük Fermanı Fatih Medreselerinde Ünlü Bir Tartışma: “Tehâfüt“ Süleymaniye Medreseleri Enderûn Mektebi Şehzâdegân Mektebi Kişiler Kâtip Çelebi (1609-1657) Kınalızâde Ali Çelebi (1609-1656) Ali Kuşçu (?- 1474) C. TANZİMAT DÖNEMİ Tanzimat Döneminde Batılılaşma, Aydınlar Ve Eğitim Batıyı Algılama Örneği Olarak İki Osmanlı Aydını: Münif Paşa Ve Ali Suavi D. TANZİMAT EĞİTİMCİLERİ: KİŞİLER, ESERLER VE ETKİNLİKLER Batılılaşmanın Eğitim Kanadı Tanzimat Eğitimi Ve Eğitim Çalışmaları Mehmet Tahir Münif Paşa (1830-1910) Ali Suavi (1839-1878) Ahmet Cevdet Paşa (1823-1895) Maarif Nâzırlığı (Eğitim Bakanlığı) Ahmet Mithat Efendi (1844-1912) 6. BÖLÜM EĞİTİMDE OSMANLI GELENEĞİ: GERİLEME VE DÖNÜŞÜM YILLARI XVIII. Yüzyılda Bir Vizyon Adamı: Koçi Bey Dönüşüm Yıllarında Eğitim Çocuk Eğitiminin Önemi (Ehemmiyet-İ Terbiye-İ Sıbyan) Eğitimde Öncelik Tartışmaları: Nereden Başlamalı? Kitle Eğitiminde İlk Osmanlı Bilimsel Ve Eğitimsel Kuruluşları Encümen-İ Dâniş İlmî Ve Meslekî Cemiyetler Cemiyet-İ İlmiye-İ Osmaniye Bilginin Halka İntikali (Yaygınlaştırılması) Sorunu Ve Ansiklopedicilik Bilginin Halka İntikal Aracı Olarak Ansiklopedi: Kâmus’ul-Ulûm V’el- Maârif 7. BÖLÜM EĞİTİMDE OSMANLI GELENEĞİ: MEŞRUTÎ YILLARDA EĞİTİM I Meşrutiyet Ve Eğitim Çalışmaları Eğitimin Örgün Ve Kavramsal Sorunları II. Meşrutiyet Döneminin Ünlü Eğitimcileri Tevfik Fikret (1867-1915) Emrullah Efendi (1858-1914) Satı Bey (1880-1968) Ziya Gökalp (1876-1924) Ethem Nejat (1882-1921) Prens Sabahattin(1877-1948) 8. BÖLÜM ATATÜRK DÖNEMİNDE EĞİTİM Eğitimde Akademik Katkı İsmail Hakkı Baltacıoğlu (1886-1978) Halil Fikret Kanad (1892-1974) Sadrettin Celal Antel (1890-1954) Hıfzırrahman Raşit Öymen (1899-1797) Nafi Atıf Kansu (1890-1949) Hasan Ali Yücel (1897- 1961) Hasip Ahmet Aytuna (1895-1980) Osman Nuri Ergin (1883-1961) Dönemin Eğitim Alanındaki Süreli Yayınları Eğitimde Bir İcraat Adamı: Mustafa Necati (1894-1929) Tevhid-İ Tedrisat Kanunu Yabancı Eğitimcilerin Dönem Eğitimine Katkıları Dewey Raporu Kühne Raporu Millet Mektepleri Uygulaması Atatürk’ün Eğitim Vizyonu 9. BÖLÜM EĞİTİM MİRASININ GENEL GÖRÜNÜMÜ YA DA TÜRK EĞİTİM TARİHİNİN BİR BİLANÇO DENEMESİ Aydınlar ve Eğitim
