Sarıkamış'tan Krasnoyarsk'a Esaret Hatıralarım

Elinizde okumakta olduğunuz hatıratın sahibi, I. Dünya Harbi sırasında Kafkas Cephesi’nde Ruslara karşı yapılan muharebelerde 29. Tümen 3. Alay Sancağı’nın komutanı olan Miralay Arif Bey’dir. Sarıkamış Muharebesi’nde 21-22 Kânun-ı evvel 1330/3-4 Ocak 1915 tarihinde Ruslara esir düşen ve Rusya’nın Krasnoyarsk şehrinde yaklaşık beş buçuk yıl esarette kalan Miralay Arif, 9 Ağustos 1336/1920 tarihinde Türkiye’ye dönmüştür.

Miralay Arif Bey, hatıratında, Sarıkamış’tan başlayıp Sibirya’nın ücra köşelerine gâh otomobille gâh kızakla çoğu defa da trenle yaptığı uzun ve yorucu yolculuğu esnasında Tiflis, Rostov, Penza, Çelyabinsk, Tomsk, Yekaterinburg, Kamışlov, Irbit ve en son esir kampının bulunduğu Krasnoyarsk şehirleri, bu şehirlerin genel özellikleri ve halkı hakkında önemli bilgiler veriyor. Irbit şehrindeki Müslüman Tatarların ve Tomsk şehrindeki Cemiyet-i Hayriye’nin Türk esirlerine olan yardımlarına değinerek Krasnoyarsk kampının yaşam koşullarını, Türk esirlerinin mevcudunu, Rusların Türk esirlerine karşı tutumunu, kamptaki günlük hayatı bütün canlılığıyla ifade ediyor. Bununla birlikte hatıratta esir kamplarındaki Türk askerlerine Danimarka ve İsveç Kızılhaçları tarafından yapılan maddi ve manevi yardımların anlatılması da dikkate değer bilgiler arasında yer alıyor.