Kur’an Yorumunda Fıkıh Usulünün İşlevi

Müslümanlara ait toprakların genişlemesiyle birlikte tefsir yazımı bölgesel nitelikler kazanarak sürmüştür. Başta Hicâz olmak üzere Şam-Irak, İran, Fergana, Osmanlı, Kuzey Afrika ve Endülüs diyarları önemli tefsirlere ev sahipliği yapmıştır. Bu çalışmanın konusu, Endülüs’te kaleme alınan son tefsirdir. Bu tefsirin yazarı da Endülüs’ün Haçlılar eline düşmemesi için çarpışmış ve şehit olmuştur. Büyük ihtimalle şiirlerinde şehadet motiflerinin çokluğu, Endülüs’ün Müslümanların elinden çıkışını hissetmesinden ve Endülüs’ü müdafaa için fedakârlık zamanının geldiğini anlamasından kaynaklanmaktadır. Bahsettiğimiz kişi, Gırnatalı İbn Cüzey’dir. Mâlikî olan İbn Cüzey, tefsir anlayışını köşelerini Fıkıh Usûlü, Lügat ve Mantık ilimlerinin oluşturduğu bir üçgen içerisine yerleştirmiştir. Yorumlarını ortaya çıkaran ana çerçeve, bu zemindir. Aynı zamanda bu zemin, Endülüs Kur’an yorumunun hareket noktasıdır. Elinizdeki bu eserde Fıkıh Usûlü’nün bir birinden farklı Kur’an yorumlarının ortaya çıkışındaki rolü ve bu çerçevede İbn Cüzey’e göre Kur’an ve yorum ilişkisi incelenmiştir.