Kelâm (teoloji), Allah, insan ve kâinat arasındaki ilişkiyi irdeleyen, âlemde olup biten tüm olgu ve olayları Allah ile irtibatlandırıp ilişkilendiren insanî bir ilimdir. Yine Kelâm, ilahî söz olan Kur'an-ı Kerim'in temelde itikat ve inançla ilgili ayetlerinin anlaşılması ve yorumunu esas alan, İslâmî ilimlerin de temelini oluşturan bir bilim dalıdır. Başka bir deyişle kelâm ilmi, dini akideleri kesin delilleri ile bilmeyi sağlayan bir ilimdir.
Miladi VIII. yüzyılın başlarından itibaren bu ilimle uğraşan Müslüman düşünürler olmuştur. Bu Müslüman bilginler birbirlerinden farklı metotlarla dinin inançla ilgili esaslarını yorumlamaya tabi tutmuşlar, bunun sonucunda da düşünüş ve yöntemde farklı kelâm ekolleri teşekkül etmiştir. İşte bu ekolleri kronolojik bir sırayla ortaya koymayı hedef edindik.
Kelâm okullarının ortaya çıkış nedenlerini, bu kelâm ekollerinin kelâmcılarının biyografik tanıtımlarını, hangi ekole mensup olduklarını, kelâm anlayışlarının oluşmasına etki eden sosyokültürel çevre, bilimsel birikim ve takip ettikleri metotlarını belirtmeye çalıştık. Bunu, günümüzün kelâm alanındaki çalışmalarına ışık tutması, rehberlik etmesi açısından önemsiyoruz. Zira geçmişte yapılanlar tam manasıyla ve bütün gerçekliğiyle bilinmeden bugün inşa edilemez ve geleceğe güvenle bakılamaz.
Bu nedenlerle Kelâm Tarihi ismini verdiğimiz bu eserin; ülkemiz İlahiyat Fakülteleri, İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Bölümleri, İLİTAM ve Ön Lisans İlahiyat Programı öğrencilerimize, Kelâm Tarihi hakkında bilgi sahibi olmak isteyenlere, İslâm düşünce tarihine rey (akıl) yöntemiyle katkıda bulunanları bilmek isteyenlere, genel okuyucuya ve araştırmacılara faydalı olmasını niyaz ediyor, İslâm düşüncesine katkı sağlayan bütün kelâm bilginlerini rahmet, minnet ve saygıyla anıyorum.
