İlm-i Hilaf

Hilaf İlmi: İstinbat olunan şeri bir hükmü, farklı görüşte olanın çürütmesinden korumak için, şeri delillerin durumundan bahseden bir ilimdir. Medeni ve umumi kanunlarımızın ve genellikle İslami hükümetlerin kanunlarının esası ve ictihadi tartışmaların meydanı; İslami ilimleri eşsiz kılan; müctehidlerin kendisiyle temayüz ettiği Usûl-ü Fıkhın en mühim ilim dalı, Hilaf ilmidir.

Hilaf ilmi, tercih edilen görüşten şek ve şüpheyi uzaklaştırır ve bilakis muhalif olan görüşte şek ve şüphe meydana getirir.

Hilaf ilmi sayesinde, muhalifleri susturmak ve görüşlerini çürütmek hususunda bir meleke meydana gelir.

Usul-ü Fıkıh erbabı, Usul ilminin kaidelerini ne oranda bilirlerse, Hilaf ilmi erbabının da Usul ilminin kaidelerini o oranda bilmeleri elzemdir. Usul alimleri, Usul-ü Fıkıh ilminin kaideleri sayesinde hükümleri istinbat ederler. Hilaf âlimleri ise, yine Usul-ü Fıkıh ilminin kaideleri sayesinde istinbat olunan fıkhi meseleleri muhaliflerinin çürütmesinden muhafaza ederler.