Hegel'in Felsefesi ve Marx'ın Tarih Anlayışı

“Eşyanın çeşitliliğini ve ayırt edilişini çelişme halinde keskinleştiren du¨şu¨nu¨cu¨ akıldır. Zira varyasyonlar, birbirleri ile ancak keskinleşince çatışır ve negatiflik kazanır ki hayatın nabzını meydana getiren bu negatifliktir. Gelişme prosesu¨su¨ ancak zıtların çatışması ile mu¨mku¨ndu¨r ve böylece çelişmeyi aşarak yu¨ksek bir kesime ulaşır. Fakat nerede çelişmenin yani tenakuzun gelişme gu¨cu¨ yoksa karşı durulan varlık veya şey bu çelişme yu¨zu¨nden ölu¨r.”

Hegel’in bu du¨şu¨ncesi Marksizm’in anlaşılmasında son derece önemlidir. Bu du¨şu¨nce, Marksizm’in sınıf savaşı konusunda öğrettiklerinin -hatta denebilir ki bu¨tu¨n Marksist doktrinin- ruhunu teşkil eder. Marx’ın kulağı- sosyal gelişmenin bağrındaki tenakuzu keşfetmek için- daima kirişte gibidir. Zira Marx ve Hegel’e göre, nerede tenakuz yani çelişme varsa orada yu¨ksek bir kesime doğru gelişme var, demektir.