Esrar-ı Garibe

Klasik Türk edebiyatı metinleri içerisinde tasavvufî eserler ağırlıktadır. Bu eserlerin birçoğunu mutasavvıf şairler oluşturmuştur. Çünkü mutasavvıflar dinî-tasavvufî-ahlakî öğütlerini manzum olarak vermeyi tercih etmişlerdir. Bu durum ilk dönem eserlerinden itibaren son dönem metinlerine kadar genellikle bu şekilde gerçekleşmiştir. Manzum olanın daha çok okunması, daha çabuk akılda kalması ve ezberlenebilmesi bunun sebeplerindendir.

Çok sayıda manzum eser veren mutasavvıflardan birisi de Çelebi Halîfe adıyla meşhur olmuş Cemâl-i Halvetî’dir. Halvetiyye tarikatının önemli isimlerinden birisi olan Çelebi Halîfe, bu tarikatın Cemâliyye kolunu kurmuş ve özellikle İstanbul’da yayılmasında önemli bir rol oynamıştır. Aynı zamanda büyük bir âlimdir ve otuza yakın eser vermiştir. Genellikle Arap ve Türk dillerinde verdiği bu eserlerden yirmiden fazlası mensur, yedi tanesi ise manzumdur. Ağırlıklı olarak dinî-tasavvufî konuları ele alan Çelebi Halîfe, mesnevilerinde Halvetiyye tarikatının esaslarına yer vermiş ve bunların daha iyi anlaşılmasını sağlayacak hikâye ve temsillerle konuyu desteklemiştir. Tasavvufî açıdan önemli olan bu eserler Klasik Türk şiiri açısından da dikkate değerdir.