ÖNSÖZ
İlk kez diz eklemi ile karşılaşmam ve rehabilitasyon programını planlamam 1987 yılında yeni fizyoterapist olarak çalıştığım İbni Sina Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon kliniğinde başladı. Ön çapraz bağ cerrahisi ve rehabilitasyonu konularının ülkemizde çok yeni telaffuz edildiği fizyoterapi ve rehabilitasyon programını çizmek ve uygulamanın bugünkü yeniliklere kadar getireceği ve benim Hacettepe Üniversitesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Yüksekokulunda devam ettiğim akademik yaşantımı bu kadar etkileyeceğini asla hayal edemezdim. Bu kitap diz ekleminde en çok karşılaştığımız patolojilerin rehabilitasyonu hakkında detaylı bilgileri ve öğretileri içermektedir. Bu kitaptaki bölümler, daha önce hem yüksek lisans ve doktora çalışmalarını beraber yaptığımız hem de araştırma görevlisi olarak çalışan ve şu an iki değerli öğretim üyesi meslektaşım ile birlikte hazırlanarak sizlere sunulmuştur. Doç.Dr. Derya ÖZER KAYA ve Doç.Dr. Hayri Baran YOSMAOĞLU ile birlikte yürüttüğümüz diz rehabilitasyonu ile ilgili projeler ve bugüne kadar getirdiğimiz kanıta dayalı akademik çalışmalar bu kitabın da gelişmesini desteklemiştir. Doç.Dr. Derya Özer Kaya titiz ve özverili çalışmasıyla egzersiz programını fizyoterapistlerin hayatına katarak her zaman bunu vurgulamıştır. Doç.Dr. Hayri Baran Yosmaoğlu doktora teziyle geliştirdiği ön çapraz bağ rehabilitasyonunda izokinetik ve fonksiyonel squat egzersiz sistemlerinin önemini açıklayarak belki de bu anlamda etkileri gösteren tek kişidir.Günlük hayatımızda çok kullandığımız yürüme ve merdiven inme-çıkma hareketleri sırasında etkilenen diz ekleminin anatomisinden, klinik değerlendirmesine, fizyoterapi-rehabilitasyonuna ve hatta spora dönüş aktivitelerine kadar bir süreci içeren konularla derinlemesine incelediğimiz bu kitapta sizlere rehabilitasyonda yaptıklarımızı FİZYOTERAPİST gözüyle sunmayı hedefledik. Akademik yaşantım sırasında yazdığım makaleler, anlattığım konular-konferanslar ile pekçok kişinin katılımı olmaksızın beni bu kitabın şekillenmesine ve bilime katkı sağlamasına doğru sürükledi. Akademik hayatımı noktalamadan önce başladığım omuz kitabının oluşturulması ve basımı tamamlandıktan sonra yüksek lisans ve doktoralarını benim danışmanlığımda yapan öğrencilerimin teşviki ile sıra diz rehabilitasyonu kitabının oluşturulmasına geldi. Yaklaşık 1 yıldır üzerinde çalıştığımız bu kitabın içeriği 22 yıllık akademik hayatım boyunca hem fizyoterapist hem de lisans sonrası uzmanlık ve doktora eğitimlerini benimle yapan ya da tamamlamış öğretim üyesi arkadaşlarımla bitirdik. Biz fizyoterapistlerin işi hastalarımız üzerinde mesleki bilgilerimizi hareketle birleştirerek sunmaktır. Başka bir deyişle yaptığımız şeyin önemini yaparken anlamıyoruz. Aslında işimizin ne kadar zor olduğunu aynı tanılı farklı hasta tipleri gelince daha iyi kavrarız. Bu uygulama ne kadar zor olursa olsun veya sonuç ne olursa olsun bizler her durumda kararlı bir şekilde en doğru olanı yapmalıyız. Bu uzun vadede en ciddi, en önemli ve en olumlu hareket olacaktır. Asla yanlış teknoloji, mesleğimize uygun olmayan teknikler, kanıta dayalı olmayan uygulamalarla hastalarımızı kandırmamalıyız. Fizyoterapistler olarak bizler en yeni ve en iyi teknikleri içeren güncel yaklaşımlar ışığında dürüst olarak probleme özel rehabilitasyon programlarını uygulamalıyız. Kitabın içeriğinin oluşturulmasında çok sevgili arkadaşlarım ve doktora öğrencilerim çok emek harcadılar, çok uğraştılar...Bu kitapta bir grup muhteşem insanın yaptığı muhteşem işlere tanıklık edeceksiniz...Sadece yazıları ile değil mutfağa girdikten sonra görselliğin kazandırılmasına kadar bu güzel uygulamaları sizlere hazırladılar. Kendilerine öncelikle meslektaşlarımıza kazandırdıkları bu kitap için gönülden teşekkür ediyorum. Kitabın baskıya hazırlanmasında, dizgisinin ve resimlerin düzenlenmesinde sabırla ve büyük bir azimle bize ivme kazandıran Sayın HüseyinÇAĞLIKASAP'a ve kitabın sizlere bu kadar güzel bir şekilde sunumunu sağlayan ve basımdaki desteklerini esirgemeyen HİPOKRAT KİTABEVİ'ne sonsuz teşekkür ediyorum. Bu kitabın öncelikle hastalarımıza, sevgili öğrencilerimize ve diz rehabilitasyonu ile uğraşan tüm akademik ve klinik çalışan herkese yararlı olması dileğiyle...
İÇİNDEKİLER
Kısım I Genel Durumlar Diz Ekleminin Fonksiyonel Anatomi ve Biyomekaniği.......................................................................................................... 3 Prof. Dr. Belgin Bamaç Akut Yaralanmış Dizin Değerlendirilmesi................................................................................................................................ 31 Prof. Dr. Hamza Özer, Dr. Mehmet Selçuk Şenol Diz Ekleminin Değerlendirilmesi............................................................................................................................................ .. 39 Doç. Dr. Ali Öçgüder, Dr. Enes Uluyardımcı, Prof. Dr. Özgür Ahmet Atay Diz Yaralanmalarının Psikolojisi.............................................................................................................................................. 53 Yard. Doç. Dr. Atahan Altıntaş Yumuşak Doku İyileşmesinin Fizyolojisi Ve Biyokimyası.................................................................................................. 63 Dr. Fzt. Nihan Kafa Elektroterapi Ve Termal Modaliteler........................................................................................................................................ 93 Yrd. Doç. Dr. Özlem Yürük Manuel Tedavi Teknikleri........................................................................................................................................................ 113 Doç. Dr. Aydan Aytar, Uz. Fzt. Aslıcan Çağlar Egzersiz........................................................................................................................................................................................ 133 Doç. Dr. Aydan Aytar, Uz. Fzt. Ayça Aytar Tığlı Koruyucu Aletlerin Kullanımı................................................................................................................................................. 157 Yrd. Doç. Dr. Nihan Özünlü Pekyavaş, Uz. Fzt. Murat Tomruk Bir Rehabilitasyon Programı Çizme....................................................................................................................................... 179 Prof. Dr. Gül Baltacı Kısım II Yaralanmaya Özel Rehabilitasyon Programları Patellofemoral Eklem Yaralanmaları.................................................................................................................................... 189 Prof. Dr. Volga Bayrakcı Tunay Menisküs Yaralanmaları.......................................................................................................................................................... 203 Doç. Dr. Hayri Baran Yosmaoğlu Ligamentöz Yaralanmalar....................................................................................................................................................... 213 Dr. Fzt. Gülcan Harput, Uz. Fzt. Taha Yıldız Dizin Diğer Yumuşak Doku Yaralanmaları.......................................................................................................................... 241 Doç. Dr. Derya Özer Kaya Periartiküler ve İntra-Artiküler Kırıklar.................................................................................................................................. 263 Yrd. Doç. Dr. Özge Çınar Medeni, Prof. Dr. Nihal Gelecek Artritik Diz................................................................................................................................................................................... 279 Dr. Fzt. Hande Güney, Doç. Dr. Defne Kaya Kısım III Spora Özel Diz Rehabilitasyonu Futbol........................................................................................................................................................................................... 299 Yrd. Doç. Dr. Berkiye Kırmızıgil, Uz. Fzt. Bünyamin Haksever Basketbol.................................................................................................................................................................................... 321 Yrd. Doç. Dr. Gamze Şenbursa Voleybol...................................................................................................................................................................................... 331 Uz. Fzt. Seda Biçici Atletizm....................................................................................................................................................................................... 341 Dr. Fzt. Elif Turgut Dans............................................................................................................................................................................................. 347 Uz. Fzt. Demet Tekin Kayak.......................................................................................................................................................................................... 357 Yrd. Doç. Dr. Nihan Özünlü Pekyavaş Kısım IV Fonksiyonel Diz Rehabilitasyonu Fonksiyonel Diz Rehabilitasyonu........................................................................................................................................... 365 Yrd. Doç. Dr. Özge Çınar Medeni Kısım V Spora Dönüş Spora Dönüş............................................................................................................................................................................... 379 Dr. Fzt. Gülcan Harput
