Jir Dilovan niviskar u wergerekı kurd e.
Sala 1956an li gunde Heştireka Midyade hatiye cıhane. Dibistana seretayı li gund, ya navın li Midyade u dibistana mamostetiye jı li kirşehir bajare Tirkiyeye, sala 1975an qedandiye. Du re jı xwendina xwe ya bilind li zanıngeha Anatolya ya Eskışehire kuta kiriye. Di gelek kovar u rojnameyan de nivıs u helbesten wi hatine weşandin. Di kovaren Huner u Amara de di desteya weşane de cıh girtiye. Leyıstika wi ya bi nave Qolinc (15 beş) u gelek skeçen wi di Med Tv de Hatine weşandin. Di Televizyona Mezopotamya de, di bernameya Rojbaş Kurdistan de, dersen zimane Kurdı dane u demeke bernameya "Destpeka Roje" amade u peşkeş kiriye. Di Radyoya Denge Mezepotamya de, se bernemeyen wejeyi yen bi nave "Ji Kaniya Wejeye," "Şana Helbeste" u "Li Benda Roje" amade u peşkeş dikirin. Niha Almanyaye dijı.
Mezopotamya weke ku te zanin, di diroka mirovatiye de buye motora şaristaniya cihane. Şaristaniya ku li ve hereme hatiye afirandin ji vira derbasi Misre, Grek u Ewropaye buye. Ji Serdema Neolitike heta bi serdema Feodaliye, Mezopotamya di her wari de peşevaniya cihane kiriye.
Dema em van afirandinen li jor tene binin ber çavan, em e bibinin ku bi rasti ji Mezopotamya maka şaristaniya cihane ye. Divan deman de li ve xaka berhemdar ki dijin? Sumer, Babil, Asur, Guti, Lolo, Kasit, (Kasi), Horrit (Huri) Med u Pers... Herwiha em dikarin bibejin ku xwedana van gelan di afirandina ve şaristaniye de hatiye rijandin. Gele Kurd ku iro li ser mirateya kaliken xwe Guti, Lolo, Kasit, (Kasi), Horrit (Huri) u Medan diji, bi sedsalan e ku li ser xaka bav u kalen xwe di bin deste dagirkeran de ye. Xada wi çar parçe ye, zimane wi qedexe ye u nav u diroka wi te mandelekirin.
Niviskar ji gelek pirtuken dirokzanen biyanı u yen Kurd sud girtiye u ev pirtuk amade kiriye. Ji bo ku bi kef u daxwazı were xwendin, wi bi rebazeke pedagojık nivısiye.
Armanceke ve pirtuke ya din jı ev e ku ev pirtuk, ji bo xwendekaren Kurd en ji dibistana destpeke heta bi zankoye, bibe amureke arıkar a waneyen dıroke.
