Anadolu Efsaneleri
Çivi yazılı belgelerin gün yüzüne çıkmaya başladığı günden beri efsaneler, destanlar, ilahiler, ağıtlar, aşk şiirleri, atasözleri gibi birçok edebiyat eseri günümüze kadar ulaşmıştır. Asya ile Avrupa arasında köprü görevi yapan Anadolu, doğudan batıya, batıdan doğuya doğru akın eden kavimlerin saldırılarına uğramış, pek çok medeniyet sonlanırken pek çok medeniyetin can evi olmuştur. Birçok saldırı ve yıkıma uğrasa da yüzyıllar boyu canlanan devletler, kültürlerinden şu veya bu şekilde izler bırakmışlardır. Bazı gelenekler de yazılı ve sözlü olarak günümüze kadar aktarılarak gelmiştir. Bugüne ulaşan en önemli belgeler, Sümer yazılı belgelerinin edebî metinleridir. Sümerlilerin hayal güçlerini, kâinata bakışlarını, gündelik yaşamlarını, inanışlarını yansıtır. Bu metinler, kahramanlarının serüvenlerini dile getiren destanlar, geçirilen felaketleri anlatan ağıtlar, törenlerde tanrıları, mabetleri, kralları öven ilahiler, tanrıların öykülerine ait efsaneler, tartışmalar, atasözleri ve deyimler, hayvan masalları, okullarla ilgili hikâyelerden oluşurlar. Bu kitapta, Sümerlilerden günümüze pek çok esintiyle karşılaştığınız gibi, sonraki medeniyetlerin bu coğrafyanın sözlü geleneğine nasıl da etki ettiğine şahit olacaksınız... Ne demiş bir Sümer atasözü: “Biliyorsun, niye öğretmiyorsun?”. Bu kitap tam olarak bu öğüdü tutmuş... Çoğu sözlü olarak aktarılarak günümüze ulaşan efsaneleri bir araya getiren ve yazılı hâle getirerek nesilden nesile, medeniyetten medeniyete aktarılmasını sağlayacak önemli bir vazifeyi büyük bir başarı ile yerine getirmiştir.
MUAZZEZ İLMİYE ÇIĞ Sümerolog/Yazar
ANADOLU’DA İNANÇ TURİZMİ: Fenomenler, Efsaneler, Kişiler ve Mekânlar
Gerek antik çağ medeniyetlerinin Anadolu’da gelişmesi gerekse Hıristiyanlığın ilk dönemlerinde havarilerin ve Hz. İsa’ya inananların Anadolu’yu güvenli topraklar olarak görmesi; yeniçağda ise Yahudilerin bulundukları yerlerde karşılaştıkları baskıcı/yok edici yaklaşımlardan kaçarak Anadolu topraklarına sığınmış olmaları ve yine Türklerin kendi dinlerine ait eserleri yapmaları, üzerinde yaşadığımız bu toprakların farklı bölgelerinde kiliselerin, sinagogların ve camilerin inşa edilmesine neden olmuştur. Anadolu toprakları, sadece somut kültürel mirasın izlerini taşımakla kalmamış, efsanelere ve fenomenlere de ev sahipliği yapmıştır. Dahası birçok önemli din lideri, eren, aziz ve havarilerin de yolu bu topraklardan geçmiştir. Bu bağlamda Anadolu coğrafyası özellikle semavi dinler açısından önem kazanmıştır. Bu topraklarda yer alan kutsal mekânlar, hac merkezleri ve önemli şahsiyetlere ait izler, turistleri bu topraklara çekerken Anadolu da inanç turizmi açısından vazgeçilmez bir destinasyon hâline gelmiştir. Anadolu’nun inanç değerleri belki bir kitaba sığmayacak kadar zengin olmakla birlikte Anadolu topraklarında öne çıkan dini yapıları, dini fenomenler ve efsaneleri, önemli kişilerin izleri ve dini mekânları bir araya getirme düşüncesiyle ortaya çıkan bu kitap, okurlarını ve araştırmacıları adı geçen mekanlara tanıklık etmek ve kişilerin izlerini takip etmek için arayışla ve aşkla yollara düşürecek bir eser olmuştur.
ANADOLU HALK KÜLTÜRÜNDE İNANIŞ VE RİTÜELLER - Teoriden Pratiğe Köken ve Yansımalar
Anadolu toprakları, jeopolitik konumu gereği birçok medeniyete ev sahipliği yaparken mit, efsane, kutlama, gelenek görenek, örf ve âdetlerin bir araya geldiği kültürel zenginliğe sahip bir coğrafya hâline gelmiştir. Nesilden nesile aktarılan bu ögeler, halk kültürünü oluştururken aynı coğrafyada yaşayan toplumları da bir araya getiren bir güç olmuştur. Geçmişten geleceğe aktarılan bir özelliği olması bağlamında kültür, uluslararası platformda ayrıştırıcı ve farklılaştırıcı bir unsur olarak tanımlanırken ülkelerin sahip olduğu inanışlar ve ritüeller, halk kültürünün örüntülerini oluşturmuş ve somut olmayan kültürel miras alanları olarak tanımlanmıştır. UNESCO tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras (SOKÜM) kapsamında ele alınan alanlarda “toplumsal uygulamalar” kapsamında ele alınan inanışlar ve ritüellerin bir araya getirilmesini amaçlayan “Anadolu Halk Kültüründe İnanış ve Ritüeller: Teoriden Pratiğe Kökenleri ve Yansımaları” isimli bu kitap ile geçmişten geleceğe köprü gibi uzanacak olan Anadolu halk kültürü mirasına bir iz bırakılmak istenmiştir. Nereden geldiğini ve neden yaptığımızı bilmediğimiz bazı ritüellerin ve kökeninde yatan inanışların toplandığı bu kitap, Anadolu’nun halk kültüründe yatan inanışları ve ritüellerini kültür meraklılarına sunuyor. Hep var ol Anadolu…
