Asırlardır zamanın şahitliğini yapmış, medeniyetlerin geçiş sahnesi olmuş Amasya, geçmişinden aldığı bilim, sanat ve kültür mirasının doğal güzelliklerle kucaklaştığı bir şehir olarak her devirde yazarlara, şair ve sanatçılara ilham kaynağı olurken, Milli mücadelede de tarihten getirdiği inanç, azim ve şuurla çok önemli bir vazife üstlenmiştir. Kurtuluş Savaşı'na giden yolda Erzurum ve Sivas Kongreleri için atılan ilk adım olan 'Amasya Tamimi" tüm dünyaya buradan ilan edilmiştir.
Amasya Tamimi, ulusal egemenliğe dayalı yeni Türk devletinin kurulması yolundaki ilkyazdı, hukuki metindir. Vatan ve milletin içinde bulunduğu ağır şartların yazılı olarak ilk defa bu metinde dile getirilmesi, Türk milletini "Ya istiklâl, ya ölüm" sloganında birleştirmiştir.
Vatanın bütünlüğünün, milletin istiklâlinin tehlikede olduğu bir ortamda Amasya Tamimi'nde ifade edilen "Milletin istiklâlini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır. " düsturu, milletin kurtuluş reçetesi olarak ulusumuza ve bütün dünyaya Amasya’dan duyurulmuş; bu parola, kurtuluş mücadelesinin ve Türkiye Cumhuriyeti Devletinin ilanıyla sonuçlanan sürecin çıkış noktası olmuştur.
Amasya Protokolü'nde geçen "Türk vilayetleri düşmana terk olunmayacak, hiç bir biçimde manda ve himaye kabul edilmeyecek, Türk vatanının bütünlüğü ve bağımsızlığı korunacak." maddesi, milletin, özgür bir ülkede bağımsız yaşama ülküsünün Amasya’dan haykırılmasıdır.
Bu toprakların vatan haline geliş sürecinde, Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılması ve milli iradenin gerçekleşmesi yolunda önemli bir rol üstlenmiş olan Amasya 'nın, milli mücadele tarihindeki yerinin genç kuşaklara tanıtılması, aktarılması ve o dönemin yüksek mücadele ruhunun aşılanması, geleceğimiz için bir görev, geçmişimiz için vefa ve minnet borcudur. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin "Milli Egemenliğe Doğru 90. Yıl Kutlamaları" vesilesiyle, bu vefa ve minnet borcumuzu dile getirirken, "Amasya Tamimi ve Protokolü " adlı eseri halkımıza ve öğrencilerin istifadesine sunulmaktadır.
